İŞİMİZİN DOĞUŞU

İşimizin kökleri, trenlerin İsveç’te birer teknolojik hamle olduğu zamanlarda, 1891’de kurulmuş olan Surahammars Bruk, Vagnfabriksaktiebolaget I Södertelge’ye dayanmaktadır.

Bugün, o tarihin üstünden yüzyılı aşkın bir zaman geçmiş olmakla birlikte, halen aynı tesislerde faaliyetini sürdüren Scania, küresel çapta başarıya ulaşmış bir kamyon, otobüs ve motor üreticisi ve bunlarla ilgili hizmetlerin sağlayıcısı konumundadır. Şirketin asıl odak noktasını bulması, denemeyle ve öğrenmeyle geçen 30 yılı almıştır. O günlerden sonra, şirket bütün varlığıyla bu odak noktasına yoğunlaşmıştır.

Vagnfabriksaktiebolaget i Södertelge, Södertälje Limited Wagon Fabrikası anlamına gelir. Şirketin sahipleri gitgide gelişen demiryolu taşıtlarına umut bağlamıştı.

İsveç’in kuzeyden güneye 2.000 km boyunca uzanan garip yeryüzü yapısına ve 1850 – 1900 yılları arasında hüküm süren yoksulluğa rağmen, devlet, kuzey uç kısımlarındaki seyrek yerleşimli bölgelere kadar tüm ülkeyi kaplayan kapsamlı bir normal demir yolu hattı inşa etmişti. Bu omurga, dar hat üzerinde faaliyet gösteren, çoğunlukla dürüst, çok sayıda küçük çaplı özel demiryolu işletmesinin birbirine bağlanmasına olanak sağlamıştır.

İsveç, sanayileşme konusunda İngiltere gibi ülkelerin açık ara gerisine düşmüş yoksul bir tarım ülkesiydi. İlköğretimi tüm kız ve erkek çocuklar için zorunlu hale getiren yasa, 1840’ların başında çıkmıştı. O sıralar, İsveç’in güneyinde muazzam bir demiryolu inşaatı yapılmaktaydı.

Ülke, 1860’lar boyunca tekrarlayan tarımsal kıtlıklarla ve neticede ortaya çıkan açlıkla sarsılmıştı. Demokratik gelişmeler hız kesmiş, halk kitleleri zayıf düşmüş ve demokratik bağlamda etkisini yitirmişti. Bu gidişat, toplu dış göç ile sonuçlandı. 1850 – 1920 yılları arasında, nüfusun yüzde 40’ından fazlası talihini başta Amerika olmak üzere diğer ülkelerde aramıştı.

Operasyonlar oldukça başarılıydı ve yönetim, Almanya kaynaklı etkiler dolayısıyla filizlenen otomotiv piyasasının cazibesine kapılmıştı. Gustaf Erikson adlı genç bir mühendis “otomobil ve otomobile uyumlu motorlar” geliştirmek üzere işe alınmıştı.

Böylece, İsveç yapımı ilk otomobil 1898 yılında ilk yolculuğuna çıkmıştı. Kararsız bir şekilde çalışıyordu ve kendisini, yönlendirmesi neredeyse imkansız bir araç olarak kanıtlamıştı. Otomobil yapımı umulandan daha zordu. Nihayet 1901 yılında, tüm çabalar güvenilir ve verimli bir motor tasarımıyla sonuç verdi. Bu tasarım, şirketin ilk üretilen motorlu aracı olarak kendisine bir tramvayda yer buldu. Bu motor, VABIS’in ilk kamyonunu ve yine, ilk seri üretim binek otomobilini yürüttü. Stockholm’ün ilk otomobil fuarı, İsveç’in güneyinden bir araç ve bisiklet üreticisi olan Scania’nın ilk kamyonunu sergilemesiyle bir rekabete sahne oldu. Fuar her iki şirketi de otomotiv yolunda ilerlemeye devam etmeye ikna etmişti.

Öte yandan, VABIS’in kamyon satışları yok denecek kadar azdı. Motor iyi olsa da, zorlu müşteri taleplerine uygun olması için şasi tasarımının birkaç aşama halinde revize edilmesi gerekmişti. Kamyonların seri üretimi fiilen 1906 yılından sonra başlamış ve 1909 yılında ivme kazanmıştı. 1900’lerin başında üreticiler kendi ürünlerini tanıtmak için otomobil yarışlarından istifade ediyordu. İlk kamyon yarışı 1909 yılında Stockholm’ün kenar semtlerinde gerçekleşti ve bu yarışta, tüm rakipler açısından zafer, ustası oldukları zorlu yol koşullarını tecrübe etmek olmuştu.

1900’lerin başlarına gelindiğinde demiryolu hamlesi önemini kaybetmişti. O tarihlerde, demiryolu araçları envanteri doyuma ulaşmıştı.

Bu nedenle, VABIS yönetimi 1907 yılında yüzünü otomotiv endüstrisine çevirdi ve yalnızca “standart araçlar” ve motorlar üretmek üzere Södertälje’de yeni bir fabrika açtı. Bu motorlar endüstriyel kullanıma ve denizcilik uygulamalarına yönelik olarak da satılmıştır.

VABIS mühendisleri yenilikçi insanlardı ve 1907 yılında, ilk damperli kamyon ve beraberinde, dönüştürülebilir yolcu platformuna sahip kamyon formundaki ilk otobüsler fabrikadan çıktı.

Öte yandan, bir zamanlar umut vaat eden demiryolu işi de artık para getirmemeye başlamış, şirketin kendi tasarımlarına ve yeni araç fabrikasına yaptığı yatırımlar bir felakete dönüşmüştü.

Diğer taraftan Scania, yabancı araçları temel alan ve dışarıdan tedarik edilen bileşenlerin montajına odaklanan ve dolayısıyla, daha az başlangıç yatırımı gerektiren bir yöntem seçmişti.

Scania, 1902’den başlayarak müşterilerine araç satma konusunda gerçek anlamda başarıya ulaşmıştı. Tesisler genişlemiş ve tüm olanaklar seferber edilerek 1908 yılında kamyon üretimine tam anlamıyla başlanmıştı.

İlk otobüs 1911 yılında imal edilmişti ve 1910’lu yıllar boyunca Scania-Vabis açısından önemini kanıtlayacak bir niş olan itfaiye araçları konusunda 1912’de bir dönüm noktasına ulaşıldı.

1914 yılında, yeni, rekabetçi bir motor gamı tanıtıldı ve 1920’lerin ortalarına kadar bu motorun üretimi devam etti. Yeni motor tasarımının arkasındaki isim, ileri görüşlü genç bir mühendis olan August Nilsson’du. 1915 yılında, Nilsson baş mühendisliğe terfi ettirildi ve 30 yıldan fazla süreyle Scania-Vabis’in tasarım işlerinin başındaki isim oldu. Şirket merkezi Södertälje’de bulunuyordu. Şirket, ilk olarak İsveç’teki ve İskandinavya’daki komşu pazarlarda bayiler açarak kendi pazarını genişletmeye başlamıştı. Ayrıca, Siyam (Tayland) ve Avustralya gibi uzak pazarlarla da birkaç iş yapılmıştı.

Birinci dünya savaşının ardından umulan iyileşme bir türlü gerçekleşememişti ve piyasada süregelen nakit sıkıntısı Scania-Vabis’i bekleyen bir felaket anlamına geliyordu. Üretime ve çelik gibi hammaddelerin dış kaynaklı teminine yönelik büyük ölçekli yatırımlar yanına yaklaşılmaz derece maliyetli hale gelmişti.

Şirketin iş konsepti, büyük ölçekli üretim olanakları dâhilinde yabancı rakiplerle kafa kafaya rekabet etmeyi temel alıyordu. Fakat ithalat kısıtlamaları kaldırılır kaldırılmaz, İsveç pazarı kalitesiz, toplu üretim yabancı araçların akınına uğramıştı. Scania-Vabis, böylesine azılı bir rekabeti şansa bırakamazdı.

Scania-Vabis 1920’li yıllara ağır bir krizle girmişti. Şirket 1921 yılında tasfiyeye gitmek zorunda kalmıştı. Şirketin adı korunabilmişti ve Scania-Vabis çok geçmeden operasyonlara yeniden start verebilecekti. Baş mühendis August Nilsson ile birlikte uzun ve istikrarlı bir dönemin önünü açan Gunnar Lindmark şirketin yeni genel müdürü olmuştu.

Tüm üretim Södertälje’ye kaydırılmıştı ve şirket, aynı atölyeden fırlayıp gelmiş ithal araçlarla kafa kafaya rekabet etmek yerine ağır hizmet tipi kamyonlar ve otobüsler üretmeye odaklanmıştı.

August Nilsson ve ekibi tarafından ayrıca, üstten valfli motorlardan oluşan yeni bir seri de geliştirilmiştir.

Buna ek olarak, August Nilsson’un idaresindeki kreatif mühendislik ekibi de, bir çoklarının başında son teknoloji güç aktarım sistemlerini, hidrolik damper mekanizmasını ve kamyonlara yönelik kum öğütme ekipmanlarının yanı sıra, posta vagonları için raylı çekme ünitesini de içeren, müşterilerin taleplerini temel alan çok sayıda yeniliğe imza atmıştı.

Tüm İsveç genelinde düzenli sefer düzenleyen otobüsler 1920’lerde faaliyet göstermeye başlamıştı ve bu, Scani-Vabis için yeni ve gelişmekte olan bir niş haline gelmişti. Müşterilerin mühendisleriyle sürdürülen yakın işbirliği şirket mühendislerinin yenilikçi çözümler geliştirmesiyle sınırlı kalmadı, diğer bir taraftan da, ayakta kalmanın ve bugüne dek müşteri odaklı bir stratejiyi sürdürmenin önünü açmış oldu.